Η ιστορία της Κρήτης σε σχέση με αυτή του ευρύτερου ελληνικού χώρου και το ενδιαφέρον που δείχνουν κατά περιόδους οι μεγάλες δυνάμεις για την γεωγραφική της θέση, αποτυπώνονται σε μία σειρά χαρτών που συγκεντρώθηκαν από διάφορες συλλογές Ελλήνων και παρουσιάζονται στη Δημοτική Χαρτοθήκη Κοζάνης.Με την συγκεκριμένη έκθεση τιμώνται οι Κρήτες της Μακεδονίας και παράλληλα ξεκινά μία νέα περίοδος «εξωστρέφειας» για την Δημοτική Χαρτοθήκη, η οποία σκοπεύει να ξεφύγει από τα τοπικά όρια και να φιλοξενήσει στο εγγύς μέλλον εκθέσεις για περιοχές διεθνούς ενδιαφέροντος και με ιδιαίτερη θεματική, όπως η χαρτογραφία του Αγίου Όρους (άνοιξη) και του Δούναβη (φθινόπωρο), όπου η παρουσία ανθρώπων της Κοζάνης ήταν έντονη...
Η σημερινή έκθεση «Η Κρήτη ταξιδεύει με χάρτες στη Δυτική Μακεδονία» άνοιξε τις πύλες της χθες, στη Δημοτική Χαρτοθήκη, στο αρχοντικό Λασσάνη της Κοζάνης, και θα ολοκληρωθεί στις 14 Μαρτίου, υπό την επιμέλεια του καθηγητή Ανωτέρας Γεωδαισίας και Χαρτογραφίας του ΑΠΘ Ευάγγελου Λιβιεράτου. Περιλαμβάνει είκοσι χάρτινες απεικονίσεις της Κρήτης, που ξεκινούν από τον 15ο αιώνα, αλλά και έναν σημαντικό αριθμό ψηφιακών χαρτών (περίπου 150). «Δεν πρόκειται για μία απλά στατική έκθεση, δηλαδή με κάδρα. Υπάρχουν οθόνες, στις οποίες προβάλλονται χάρτες σε ψηφιακή μορφή, γεγονός που διευκολύνει την παρουσίασή τους σε σχολεία και ομάδες επισκεπτών» δήλωσε ο κ.Λιβιεράτος. Η έκθεση καλύπτει την χαρτογράφηση της Κρήτης σε μεγάλο ιστορικό εύρος (από τον 15ο αιώνα μέχρι σήμερα) αλλά και σε εύρος προέλευσης (όπως αποτυπώθηκε από την βενετική, γαλλική, γερμανική, ολλανδική, αυστριακή σχολή). «Η Κρήτη, μαζί με την Κύπρο, αποτελεί ξεχωριστό αντικείμενο ενδιαφέροντος των χαρτογραφών από όλες τις μεγάλες ευρωπαϊκές σχολές χαρτογραφίας, και αυτό οφείλεται κυρίως στην στρατηγικά πλεονεκτική θαλάσσια θέση της ως πέρασμα από την δυτική στην ανατολική Ευρώπη και ως βάση ελέγχου του Αιγαίου. Επίσης το σχήμα της αποτελούσε πάντα μία ενδιαφέρουσα χαρτογραφική εικόνα» επεσήμανε ο κ.Λιβιεράτος. Μεταξύ άλλων χαρτών, εντύπωση προκαλεί η απόδοση της Κρήτης μέσα από την Γεωγραφία του Πτολεμαίου (χάρτης του 1490), που ελάχιστα προσεγγίζει την πραγματική της μορφή, καθώς προέρχεται από αναφορές και γεωγραφικές περιγραφές κειμένου του 2ου αιώνα μ.Χ. («Γεωγραφική Υφήγησις», του Κλαύδιου Πτολεμαίου). Η μεγάλη χαρτογραφική ακμή παρατηρείται τον 15ο αιώνα μέσα από την βενετική χαρτογραφική παραγωγή, λόγω της κυριαρχίας των Βενετών, αλλά και αργότερα, τον 16ο, λόγω των προνομιακών εμπορικών σχέσεων με τις μεγάλες δυτικές ναυτικές δυνάμεις (Γαλλία, Αγγλία, Ολλανδία), καθώς επίσης τον 17ο και 18ο αιώνα, όταν ο ελληνικός χώρος διακυβεύεται από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Σημαντική είναι η απεικόνιση της Κρήτης στην Χάρτα του Ρήγα Βελεστινλή (1797) και στον Πίνακα του Ανθιμου Γαζή (1800), κατά το Νεοελληνικό Διαφωτισμό. Την περίοδο του αγώνα της Ελληνικής Παλιγγενεσίας (α’ μισό του 19ου αιώνα) και των γεωστρατηγικών ενδιαφερόντων των μεγάλων ευρωπαϊκών Δυνάμεων, η Κρήτη βρίσκεται σε πολύφυλλές απεικονίσεις, όπως στον χάρτη του von Weiss (1821-1829) και του Aldenhoven (1938). Οι επισκέπτες μπορούν να κατανοήσουν την επιστήμη και την εργασία του χαρτογράφου σε δύο χάρτες της Κρήτης που συνέταξε ο τομέας Κτηματολογίου, Φωτογραμμετρίας και Χαρτογραφίας του τμήματος Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του ΑΠΘ. Ο ένας χάρτης αποτυπώνει το ανάγλυφο της Κρήτης από δορυφορική εικόνα, και ο δεύτερος τις παρεμβάσεις με κάθε είδους πληροφορίες που προστέθηκαν στο χάρτη από τους χαρτογράφους (1999). Οι χάρτες της έκθεσης προήλθαν από τις συλλογές της Μαργαρίτας Σαμούρκα, του Χαράλαμπου Παπαστάθη, του Μάνου Χαριτάτου και της Δημοτικής Χαρτοθήκης Κοζάνης. Η έκθεση λειτουργεί καθημερινές στις 11.00 - 13.00 και Σαββατοκύριακα 11.00 - 13.00 και 18.00 - 20.00.
ΑΠΕ
