Σάββατο 24 Οκτωβρίου 2009

Οι άγνωστες επιστολές του Λόρδου Βύρωνα


Η σπουδαιότερη συλλογή επιστολών του Λόρδου Βύρωνα που έχει εμφανιστεί στην αγορά τα τελευταία 30 χρόνια, 71 χειρόγραφες σελίδες, γράμματα στο στενό φίλο του ποιητή Φράνσις Χότζον

«Τα λόγια φεύγουν, τα γραπτά μένουν» έλεγαν οι Ρωμαίοι, τονίζοντας τη διαχρονικότητα του γραπτού λόγου, σε αντίθεση με το προσωρινό του προφορικού. Περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο γραπτό ντοκουμέντο, είναι τα χειρόγραφα και οι προσωπικές επιστολές μεγάλων προσωπικοτήτων της ιστορίας, της πολιτικής, της επιστήμης και της τέχνης, που μπορούν να φωτίσουν ένα ιστορικό γεγονός ή μια επιστημονική ανακάλυψη, αποκαλύπτοντας παράλληλα κάποιες άγνωστες πτυχές του χαρακτήρα του συντάκτη...

«Τα λόγια φεύγουν, τα γραπτά μένουν» έλεγαν οι Ρωμαίοι, τονίζοντας τη διαχρονικότητα του γραπτού λόγου, σε αντίθεση με το προσωρινό του προφορικού. Περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο γραπτό ντοκουμέντο, είναι τα χειρόγραφα και οι προσωπικές επιστολές μεγάλων προσωπικοτήτων της ιστορίας, της πολιτικής, της επιστήμης και της τέχνης, που μπορούν να φωτίσουν ένα ιστορικό γεγονός ή μια επιστημονική ανακάλυψη, αποκαλύπτοντας παράλληλα κάποιες άγνωστες πτυχές του χαρακτήρα του συντάκτη.

Αποκαλύπτοντας μια όχι και τόσο ιδιαίτερα γνωστή πλευρά της ζωής του Λόρδου Βύρωνα, ενός ανθρώπου του οποίου η δράση και το έργο συνδέθηκαν στενά με τον αγώνα της ελληνικής ανεξαρτησίας, την Πέμπτη 29 Οκτωβρίου ο Οίκος Sotheby's θα δημοπρατήσει βιβλία και χειρόγραφα από την ξακουστή αγγλική βιβλιοθήκη του πρώην πρωθυπουργού της Αγγλίας Άρτσιμπαλντ, 5ου Κόμη του Ρόζμπερι, μια σειρά των 132 εγγράφων που αναμένεται να συγκεντρώσει συνολικά περισσότερες από 600.000 στερλίνες και περιστρέφεται γύρω από τα βιβλία.

Στα κορυφαία έργα της δημοπρασίας, όμως, είναι η σπουδαιότερη συλλογή επιστολών του Λόρδου Βύρωνα που έχει εμφανιστεί στην αγορά τα τελευταία 30 χρόνια. Η συλλογή ιδιόχειρων σελίδων του Λόρδου Βύρωνα, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται και ανέκδοτες επιστολές που παρέμεναν άγνωστες για πάνω από 100 χρόνια, προσφέρει πληροφορίες που καταγράφουν λεπτομερώς τις σχέσεις του ποιητή, αλλά και τις σκέψεις του και τις επιδιώξεις του, ακριβώς πριν γίνει διάσημος μετά την έκδοση του έργου «Το προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ».

Οι επιστολές του Λόρδου Βύρωνα, τις οποίες είχε αγοράσει ο Κόμης του Ρόζμπερι το 1855, απευθύνονται στο στενό φίλο του ποιητή και «αδερφό ραψωδό» Φράνσις Χότζον. Οι 71 χειρόγραφες σελίδες ((150-180 χιλ. στερλίνες) αντιπροσωπεύουν το σημαντικότερο σχετικό με το Λόρδο Βύρωνα υλικό που εμφανίζεται στην αγορά από την εποχή της δημοπράτησης του χειρογράφου του έργου «Μπέπο», το οποίο είχε πουληθεί το 1976 για 50.000 στερλίνες.

Η σειρά περιλαμβάνει 15 ολοκληρωμένες επιστολές μαζί με άλλα αξιόλογα αποσπάσματα, των οποίων η ύπαρξη ήταν άγνωστη στους περισσότερους μελετητές, προσφέροντας συναρπαστικά στιγμιότυπα από την προσωπική ζωή του Λόρδου Βύρωνα από το 1808, πολύ πριν εδραιωθεί η φήμη του ως ποιητή, μέχρι το 1821, όταν αυτοεξορίστηκε από την Αγγλία, τρία χρόνια πριν πεθάνει από ελονοσία σε ηλικία 36 ετών στο πολιορκημένο Μεσολόγγι. Οι επιστολές, αυθόρμητες, γλαφυρές και συχνά αμφιλεγόμενες, καταπιάνονται με ένα μεγάλο εύρος θεμάτων, όπως είναι η ποίηση, ο έρωτας, η θρησκεία και η επανάσταση.

Η φιλία μεταξύ των δύο ανδρών κρατούσε από το 1807, όταν βρίσκονταν και οι δύο στο Κέιμπριτζ και μοιράζονταν τα ίδια φιλολογικά ενδιαφέροντα. Σε αντίθεση με πολλές άλλες επιστολές του Λόρδου Βύρωνα, που είχαν δημοσιευτεί κατά το 19ο αιώνα, οι επιστολές της εν λόγω σειράς δεν είχαν γίνει αντικείμενο μελέτης από τη δεκαετία του 1880 και μεγάλο μέρος τους -που συμπεριλαμβάνει και πολλά από τα πιο αμφιλεγόμενα αποσπάσματα- παραμένει ανέκδοτο μέχρι σήμερα.

Αποκαλυπτικές της πιο σκληρής πλευράς της φύσης του Λόρδου Βύρωνα είναι οι επιστολές του από το 1811, όταν αυτός βρισκόταν στο Αβαείο του Νιούστεντ, οι οποίες αναφέρονται στις «μικρές σαρκικές του απολαύσεις», που περιλαμβάνουν την ερωτική του σχέση με τη Σούζαν Βάνγκαμ - μια σχέση που δεν κράτησε πολύ και μετά την οποία η κοπέλα απολύθηκε με συνοπτικές διαδικασίες. Αν και ήταν αυτή που έχασε τη ζωντάνια και τη φήμη της, ο Βύρωνας παρουσιάζει τον εαυτό του ως το θύμα της σχέσης, παραπονούμενος στο Χότζον ότι «δεν μπορώ να κατηγορήσω το κορίτσι, αλλά τη δική μου ματαιοδοξία που πίστεψα ότι "τέτοιος που είμαι" μπορώ να αγαπηθώ».


Η περίοδος μεταξύ 1811 και 1812 ήταν ιδιαίτερα παραγωγική για την ποίηση του Λόρδου Βύρωνα: στις επιστολές της εποχής, συχνά ζητά από το φίλο του βοήθεια με τα Ελληνικά του, ενώ αργότερα, στις 16 Φεβρουαρίου του 1812, του έστειλε ένα προσχέδιο του έργου «Το προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ». Τα τελευταία γράμματα της σειράς χρονολογούνται αρκετά χρόνια μετά τη φυγή του Βύρωνα από την Αγγλία και δίνουν μια ολοζώντανη εικόνα της ζωής των δύο φίλων στη Ραβένα. Γνωρίζοντας ότι η αλληλογραφία του θα ανοιχτεί από τις αυστριακές αρχές, ο Βύρωνας αποφεύγει να εκφραστεί ξεκάθαρα για την ανάμειξή του στην πολιτική και υπογράφει με ένα σκόπιμα δυσανάγνωστο ορνιθοσκάλισμα.

Έντυπη τέχνη

Η σειρά των 132 εγγράφων από τη βιβλιοθήκη του Κόμη Άρτσιμπαλντ, πέρα από τις επιστολές του λόρδου Βύρωνα, περιλαμβάνονται χειρόγραφα, βιβλία, έργα ταξιδιωτικής λογοτεχνίας με εξαιρετικά δεσίματα, έργα εφαρμοσμένων τεχνών και ιστορίας και βιβλία με έγχρωμα χαρακτικά.

O επικεφαλής του τμήματος βιβλίων και χειρογράφων του οίκου σχολίασε σχετικά:

«Πέρα από τη συγκίνηση που μας προξενεί το να προσφέρουμε σε δημοπρασία μια επιλογή εξαιρετικών βιβλίων και χειρογράφων με τόσο ευρεία ποικιλία θεμάτων και συγγραφέων, αλλά και τόσο μεγάλη τέχνη στην εικονογράφηση και το δέσιμό τους, η συλλογή του 5ου Κόμη του Ρόζμπερι είναι αξιοσημείωτης σημασίας και γιατί παρέχει μια μοναδική ευκαιρία σ' αυτούς που ξέρουν να εκτιμούν τις κορυφαίες σπάνιες εκδόσεις.»


naftemporiki