Γάλλος ή Ρουμάνος; Τα εκατό χρόνια από τη γέννησή του γιορτάζονται υπό το φως της διαμάχης για την καταγωγή του.«Γάλλος συγγραφέας που γεννήθηκε στη Ρουμανία» ή «Ρουμάνος γαλλόφωνος συγγραφέας» ;
Οι εκδηλώσεις για τον εορτασμό των εκατό χρόνων από τη γέννηση του «πατέρα» του θεάτρου του παραλόγου Ευγένιου Ιονέσκο διεξάγονται στη χώρα του υπό το φως της διαμάχης για την καταγωγή του, μεταξύ της κόρης του δραματουργού που πέθανε το 1994, Μαρί-Φρανς Ιονέσκο, και του θεατρικού κόσμου της Ρουμανίας που την κατηγορεί ότι εμποδίζει το ανέβασμα των θεατρικών έργων του πατέρα της στη χώρα αυτή.
Και στο κέντρο της διαμάχης βρίσκεται η ρουμανική ταυτότητα ή μη του Ιονέσκο...
«Οι Ρουμάνοι ξέρετε, με το σύμπλεγμα των μικρών λαών, θέλουν να τον σφετεριστούν. Αλλά, όχι! Δεν έχω καμία αντίρρηση να παίζονται τα έργα του στη Ρουμανία, αλλά όπως και στις άλλες χώρες, όπως σε οποιαδήποτε άλλη χώρα, τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο», δηλώνει η Μαρί-Φρανς Ιονέσκο σε συνέντευξή της στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, προσθέτοντας ότι έχει ήδη δώσει την άδεια σε «17 ή 19 ρουμανικά θέατρα» να ανεβάσουν έργα του πατέρα της.
«Η θέση της Μαρί-Φρανς Ιονέσκο είναι απαράδεκτη», διαμαρτύρεται ο πρόεδρος της Ένωσης Ρουμάνων Συγγραφέων και πρέσβης της Ρουμανίας στην Ουνέσκο, Νικολάι Μανολέσκου.
Σύμφωνα με το Μανολέσκου, προκειμένου να δώσει την έγκρισή της για να ανεβεί στη Ρουμανία «Η Φαλακρή Τραγουδίστρια», η Μαρί-Φρανς Ιονέσκο θέτει ως όρο «να μην ειπωθεί ότι ο πατέρας της ήταν Ρουμάνος. Αλλά πώς να σκηνοθετήσουμε το έργο με την ευκαιρία των εκατό χρόνων από τη γέννησή του, χωρίς να πούμε ότι καταγόταν από τη Σλατίνα;», αναρωτιέται ο Μανολέσκου.
Γεννημένος σ' αυτή τη μικρή πόλη στο νότο της Ρουμανίας στις 26 Νοεμβρίου 1909, από πατέρα Ρουμάνο και μητέρα Γαλλίδα, ο Ιονέσκο έφυγε για τη Γαλλία σε ηλικία μόλις ενός έτους, και στη συνέχεια επέστρεψε στην πατρίδα του πατέρα του το 1923, όπου παρέμεινε μέχρι το 1938.
«Ονομάζομαι Ιονέσκο σαν τον πατέρα μου. Ιονέσκο σημαίνει ο γιος του Γιάννη. Ο πατέρας μου ήταν Ρουμάνος», εξομολογήθηκε ο συγγραφέας σε συνέντευξή του το 1960. Για να προσθέσει στη συνέχεια: «είμαι Γάλλος πολίτης. Έζησα τα πρώτα χρόνια της ζωής μου στη Γαλλία. Η παιδική μου ηλικία είναι γαλλική» .
Τη θέση αυτή υποστηρίζει και η κόρη του. «Η οικογένεια της μητέρας του ήταν γαλλική και η πατρίδα ενός συγγραφέα είναι η γλώσσα του, εξού και όλα τα έργα του είναι στα γαλλικά» .
«Κανείς δεν σκέφτηκε ποτέ να μετρήσει ποιο κομμάτι ακριβώς του Ιονέσκο ανήκει σε ποια χώρα: είναι το σύνολο που μετρά», αντιτάσσει από την πλευρά του ο κριτικός λογοτεχνίας Νταν Μιχαϊλέσκου. «Κανείς, εκτός από την κόρη του που είναι αλλεργική στη 'ρουμανικότητα' του», σχολιάζει ο κριτικός, προσθέτοντας ότι «η ρουμανική σφραγίδα στο ιονεσκικό πνεύμα είναι αναμφισβήτητη» .
Ο Ιονέσκο «μιλούσε ρουμανικά, αστειευόταν στα ρουμανικά και ήταν ορθόδοξος. Ακόμη κι αν ασκούσε κριτική στους Ρουμάνους, αυτό ήταν επειδή ανήκε σ' αυτό το έθνος, διότι ποιος μπορεί να ασκήσει μεγαλύτερη κριτική στους Ρουμάνους, αν όχι ένας από αυτούς;» αναρωτιέται ο υπουργός Πολιτισμού Τεοντόρ Παλαιολόγκου.
Ο κ. Μιχαϊλέσκου επικαλείται έναν άρρηκτο δεσμό μεταξύ της καταγωγής του συγγραφέα και του έργου του: «η Ρουμανία θεωρείτο πάντα μία χώρα σοκαριστικών αντιθέσεων, όπου όλα λειτουργούν ανάποδα» .
Η διευθύντρια του Εθνικού Θεάτρου του Βουκουρεστίου Κριστίνα Μοντρεάνου, προσθέτει: «Το θέατρο του παραλόγου είναι απόλυτα επίκαιρο στη Ρουμανία, όπου οι άνθρωποι έρχονται κάθε μέρα αντιμέτωποι με παράλογες καταστάσεις, στη δημόσια διοίκηση, στην πολιτική...» .
Οι εκδηλώσεις για τον εορτασμό των εκατό χρόνων από τη γέννηση του «πατέρα» του θεάτρου του παραλόγου Ευγένιου Ιονέσκο διεξάγονται στη χώρα του υπό το φως της διαμάχης για την καταγωγή του, μεταξύ της κόρης του δραματουργού που πέθανε το 1994, Μαρί-Φρανς Ιονέσκο, και του θεατρικού κόσμου της Ρουμανίας που την κατηγορεί ότι εμποδίζει το ανέβασμα των θεατρικών έργων του πατέρα της στη χώρα αυτή.
Και στο κέντρο της διαμάχης βρίσκεται η ρουμανική ταυτότητα ή μη του Ιονέσκο...
«Οι Ρουμάνοι ξέρετε, με το σύμπλεγμα των μικρών λαών, θέλουν να τον σφετεριστούν. Αλλά, όχι! Δεν έχω καμία αντίρρηση να παίζονται τα έργα του στη Ρουμανία, αλλά όπως και στις άλλες χώρες, όπως σε οποιαδήποτε άλλη χώρα, τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο», δηλώνει η Μαρί-Φρανς Ιονέσκο σε συνέντευξή της στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, προσθέτοντας ότι έχει ήδη δώσει την άδεια σε «17 ή 19 ρουμανικά θέατρα» να ανεβάσουν έργα του πατέρα της.
«Η θέση της Μαρί-Φρανς Ιονέσκο είναι απαράδεκτη», διαμαρτύρεται ο πρόεδρος της Ένωσης Ρουμάνων Συγγραφέων και πρέσβης της Ρουμανίας στην Ουνέσκο, Νικολάι Μανολέσκου.
Σύμφωνα με το Μανολέσκου, προκειμένου να δώσει την έγκρισή της για να ανεβεί στη Ρουμανία «Η Φαλακρή Τραγουδίστρια», η Μαρί-Φρανς Ιονέσκο θέτει ως όρο «να μην ειπωθεί ότι ο πατέρας της ήταν Ρουμάνος. Αλλά πώς να σκηνοθετήσουμε το έργο με την ευκαιρία των εκατό χρόνων από τη γέννησή του, χωρίς να πούμε ότι καταγόταν από τη Σλατίνα;», αναρωτιέται ο Μανολέσκου.
Γεννημένος σ' αυτή τη μικρή πόλη στο νότο της Ρουμανίας στις 26 Νοεμβρίου 1909, από πατέρα Ρουμάνο και μητέρα Γαλλίδα, ο Ιονέσκο έφυγε για τη Γαλλία σε ηλικία μόλις ενός έτους, και στη συνέχεια επέστρεψε στην πατρίδα του πατέρα του το 1923, όπου παρέμεινε μέχρι το 1938.
«Ονομάζομαι Ιονέσκο σαν τον πατέρα μου. Ιονέσκο σημαίνει ο γιος του Γιάννη. Ο πατέρας μου ήταν Ρουμάνος», εξομολογήθηκε ο συγγραφέας σε συνέντευξή του το 1960. Για να προσθέσει στη συνέχεια: «είμαι Γάλλος πολίτης. Έζησα τα πρώτα χρόνια της ζωής μου στη Γαλλία. Η παιδική μου ηλικία είναι γαλλική» .
Τη θέση αυτή υποστηρίζει και η κόρη του. «Η οικογένεια της μητέρας του ήταν γαλλική και η πατρίδα ενός συγγραφέα είναι η γλώσσα του, εξού και όλα τα έργα του είναι στα γαλλικά» .
«Κανείς δεν σκέφτηκε ποτέ να μετρήσει ποιο κομμάτι ακριβώς του Ιονέσκο ανήκει σε ποια χώρα: είναι το σύνολο που μετρά», αντιτάσσει από την πλευρά του ο κριτικός λογοτεχνίας Νταν Μιχαϊλέσκου. «Κανείς, εκτός από την κόρη του που είναι αλλεργική στη 'ρουμανικότητα' του», σχολιάζει ο κριτικός, προσθέτοντας ότι «η ρουμανική σφραγίδα στο ιονεσκικό πνεύμα είναι αναμφισβήτητη» .
Ο Ιονέσκο «μιλούσε ρουμανικά, αστειευόταν στα ρουμανικά και ήταν ορθόδοξος. Ακόμη κι αν ασκούσε κριτική στους Ρουμάνους, αυτό ήταν επειδή ανήκε σ' αυτό το έθνος, διότι ποιος μπορεί να ασκήσει μεγαλύτερη κριτική στους Ρουμάνους, αν όχι ένας από αυτούς;» αναρωτιέται ο υπουργός Πολιτισμού Τεοντόρ Παλαιολόγκου.
Ο κ. Μιχαϊλέσκου επικαλείται έναν άρρηκτο δεσμό μεταξύ της καταγωγής του συγγραφέα και του έργου του: «η Ρουμανία θεωρείτο πάντα μία χώρα σοκαριστικών αντιθέσεων, όπου όλα λειτουργούν ανάποδα» .
Η διευθύντρια του Εθνικού Θεάτρου του Βουκουρεστίου Κριστίνα Μοντρεάνου, προσθέτει: «Το θέατρο του παραλόγου είναι απόλυτα επίκαιρο στη Ρουμανία, όπου οι άνθρωποι έρχονται κάθε μέρα αντιμέτωποι με παράλογες καταστάσεις, στη δημόσια διοίκηση, στην πολιτική...» .
ΑΠΕ-ΜΠΕ
