Σε παλιές εφημερίδες και καρτ ποστάλ αναζητούν οι υπεύθυνοι του οίκου Βonhams την ιστορία των έργων της δημοπρασίας
Πώς ανασκαλεύει κανείς το παρελθόν για να ανακαλύψει κάτι που τον αφορά; Με την ίδια λογική, οι υπεύθυνοι των οίκων δημοπρασιών αναζητούν δημοσιεύματα από παλιές εφημερίδες, ασπρόμαυρες καρτ ποστάλ εποχής, φωτογραφίες σε καταλόγους σημαντικών εκθέσεων και αναφορές σε μονογραφίες. Πρόκειται για μερικά μόνο από τα ιστορικά στοιχεία που μπορούν να τεκμηριώσουν έργα τα οποία βγαίνουν στο σφυρί. Η έρευνα θυμίζει ανασκαφή: απαιτεί εμπειρία, γνώσεις, σωστή πληροφόρηση, αλλά και τύχη...
Μήνες πριν από το εφετινό φθινοπωρινό Greek Sale του Βonhams, το οποίο διοργανώνεται την Τρίτη 10 Νοεμβρίου στο Λονδίνο, οι άνθρωποι του οίκου έχουν αποδυθεί σε ένα τέτοιο κυνήγι. Η συγκομιδή τους περιλαμβάνει παλαιά βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά, αφίσες, καθώς και εκθέσεις που απετέλεσαν σημείο αναφοράς, αντικατοπτρίζοντας τις εικαστικές αναζητήσεις της εποχής. Από τις πιο παλιές, η ομαδική έκθεση μοντέρνων ελλήνων καλλιτεχνών της «Ομάδας Τέχνη» που πραγματοποιήθηκε από 2 ως 31 Σεπτεμβρίου του 1919 στο Παρίσι υπό την αιγίδα τού τότε πρωθυπουργού της Ελλάδας Ελευθερίου Βενιζέλου, ο οποίος και εγκαινίασε την έκθεση. Εκεί παρουσιάστηκε το έργο «Αποψη της Ακρόπολης μέσα από πεύκα και αλόες» του Κωνσταντίνου Μαλέα, το οποίο δημοπρατείται στο εφετινό Sale, με τιμή εκτίμησης 220.000- 330.000 ευρώ.
Πολλά από τα σημαντικότερα έργα της δημοπρασίας, η οποία περιλαμβάνει πίνακες ζωγραφικής και γλυπτικές δημιουργίες από τον 19ο ως τον 21ο αιώνα, έχουν εκτεθεί σε ιστορικές παρουσιάσεις είτε εντός είτε εκτός Αθηνών. Χαρακτηριστική περίπτωση ο πίνακας «Γυμνό Α» του Γιάννη Μόραλη, που είχε παρουσιαστεί τον Απρίλιο του 1988 στην αναδρομική έκθεσή του στην Εθνική Πινακοθήκη- Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου (τιμή εκτίμησης 130.000-200.000 ευρώ).
Η τελευταία αναδρομική έκθεση του Γεωργίου Ιακωβίδη, επίσης στην Εθνική Πινακοθήκη, περιείχε την ελαιογραφία «Το πρώτο μάθημα μουσικής», ένα από τα ακριβότερα έργα της δημοπρασίας (τιμή εκτίμησης 200.000- 240.000 ευρώ). Στις αρχές της ίδιας δεκαετίας, στην γκαλερί Μπερνιέ της Αθήνας, ο Αλέξης Ακριθάκης παρουσιάζει για πρώτη φορά στην πρωτεύουσα την πιο ακραία έκφραση της κατασκευαστικής του προσπάθειας. Στο περίφημο «Μπαρ», έργο που επίσης περιλαμβάνεται στο Sale, κατέγραψε σε πραγματικές διαστάσεις στιγμές και συναισθήματα της ζωής του. Δεν είναι τυχαίο ότι μέσα σε ένα τέτοιο μπαρ- ή, καλύτερα, εστιατόριο- που είχε ανοίξει η γυναίκα του Φωφώ στο Βερολίνο, ο Ακριθάκης έζησε παρέες φίλων όπως ο Χόκνεϊ, ο Μπόις, ο Κουνέλλης, ο Γουόρχολ και ο Μπεζάρ (τιμή εκτίμησης 22.000- 33.000 ευρώ).
Στην τελευταία έκθεση για τον Νίκο Χατζηκυριάκο-Γκίκα με τίτλο «Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας: Ο Απολλώνιος, ο Διονυσιακός», στο Μουσείο Μπενάκη (Νοέμβριος 2006- Ιανουάριος 2007), συμπεριλαμβανόταν το «Καλλιγραφία μιας πόλης» του 1962 (τιμή εκτίμησης: 89.000-130.000 ευρώ).
Η έρευνα πριν από τη δημοπρασία ανέδειξε και ένα άρθρο της βελγικής εφημερίδας «Αpollo» το οποίο είχε δημοσιευθεί στις 19 Ιουνίου 1943. Περιελάμβανε έναν διθύραμβο για τον Περικλή Πανταζή και τον πίνακά του «Παιδί με τσέρκι», ο οποίος εικονίζεται στο πρωτοσέλιδό της και είναι επίσης ένα από τα δημοπρατούμενα έργα (τιμή εκτίμησης 56.000- 89.000 ευρώ). «Η εμφάνιση του πίνακα στην εφημερίδα αποτελεί απόδειξη ότι το συγκεκριμένο έργο εθεωρείτο ένα από τα αντιπροσωπευτικότερα του καλλιτέχνη» λέει στο «Βήμα» η κυρία Τερψιχόρη Αγγελοπούλου του οίκου Βonhams. «Ο Πανταζής εξάλλου, που έφυγε νωρίς από την Ελλάδα για να ζήσει στο Βέλγιο,εντάχθηκε γρήγορα στους ιμπρεσιονιστικούς κύκλους της χώρας και θεωρήθηκε “δικός τους”. Επρεπε να περάσουν περίπου 20 χρόνια για να τον ανακαλύψουμε στην Ελλάδα, με πρωτοβουλία της οικογένειας Αβέρωφ».
Κομβική για την τεκμηρίωση της «Ανάπαυλας στο μοναστήρι» του Θεόδωρου Ράλλη, ενός από τα πιο σημαντικά έργα της δημοπρασίας (τιμή εκτίμησης 130.000- 200.000 ευρώ) υπήρξε η ανακάλυψη μιας ασπρόμαυρης καρτ ποστάλ στην οποία εικονίζεται. «Δεν ξέρουμε την προέλευση της καρτ ποστάλ, αλλά μπορούμε να συμπεράνουμε ότι κάποιος φορέας θεώρησε το έργο ιδιαίτερα σημαντικό για να το τυπώσει σε επιστολικόν δελτάριον- όπως ακριβώς αναφέρεται στο πίσω μέρος της κάρτας» εξηγεί η κυρία Αγγελοπούλου. Και καταλήγει: «Οπως είναι φυσικό, όσο πιο παλιό είναι ένα έργο, τόσο πιο δύσκολο είναι να τεκμηριωθεί.
Μήνες πριν από το εφετινό φθινοπωρινό Greek Sale του Βonhams, το οποίο διοργανώνεται την Τρίτη 10 Νοεμβρίου στο Λονδίνο, οι άνθρωποι του οίκου έχουν αποδυθεί σε ένα τέτοιο κυνήγι. Η συγκομιδή τους περιλαμβάνει παλαιά βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά, αφίσες, καθώς και εκθέσεις που απετέλεσαν σημείο αναφοράς, αντικατοπτρίζοντας τις εικαστικές αναζητήσεις της εποχής. Από τις πιο παλιές, η ομαδική έκθεση μοντέρνων ελλήνων καλλιτεχνών της «Ομάδας Τέχνη» που πραγματοποιήθηκε από 2 ως 31 Σεπτεμβρίου του 1919 στο Παρίσι υπό την αιγίδα τού τότε πρωθυπουργού της Ελλάδας Ελευθερίου Βενιζέλου, ο οποίος και εγκαινίασε την έκθεση. Εκεί παρουσιάστηκε το έργο «Αποψη της Ακρόπολης μέσα από πεύκα και αλόες» του Κωνσταντίνου Μαλέα, το οποίο δημοπρατείται στο εφετινό Sale, με τιμή εκτίμησης 220.000- 330.000 ευρώ.
Πολλά από τα σημαντικότερα έργα της δημοπρασίας, η οποία περιλαμβάνει πίνακες ζωγραφικής και γλυπτικές δημιουργίες από τον 19ο ως τον 21ο αιώνα, έχουν εκτεθεί σε ιστορικές παρουσιάσεις είτε εντός είτε εκτός Αθηνών. Χαρακτηριστική περίπτωση ο πίνακας «Γυμνό Α» του Γιάννη Μόραλη, που είχε παρουσιαστεί τον Απρίλιο του 1988 στην αναδρομική έκθεσή του στην Εθνική Πινακοθήκη- Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου (τιμή εκτίμησης 130.000-200.000 ευρώ).
Η τελευταία αναδρομική έκθεση του Γεωργίου Ιακωβίδη, επίσης στην Εθνική Πινακοθήκη, περιείχε την ελαιογραφία «Το πρώτο μάθημα μουσικής», ένα από τα ακριβότερα έργα της δημοπρασίας (τιμή εκτίμησης 200.000- 240.000 ευρώ). Στις αρχές της ίδιας δεκαετίας, στην γκαλερί Μπερνιέ της Αθήνας, ο Αλέξης Ακριθάκης παρουσιάζει για πρώτη φορά στην πρωτεύουσα την πιο ακραία έκφραση της κατασκευαστικής του προσπάθειας. Στο περίφημο «Μπαρ», έργο που επίσης περιλαμβάνεται στο Sale, κατέγραψε σε πραγματικές διαστάσεις στιγμές και συναισθήματα της ζωής του. Δεν είναι τυχαίο ότι μέσα σε ένα τέτοιο μπαρ- ή, καλύτερα, εστιατόριο- που είχε ανοίξει η γυναίκα του Φωφώ στο Βερολίνο, ο Ακριθάκης έζησε παρέες φίλων όπως ο Χόκνεϊ, ο Μπόις, ο Κουνέλλης, ο Γουόρχολ και ο Μπεζάρ (τιμή εκτίμησης 22.000- 33.000 ευρώ).
Στην τελευταία έκθεση για τον Νίκο Χατζηκυριάκο-Γκίκα με τίτλο «Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας: Ο Απολλώνιος, ο Διονυσιακός», στο Μουσείο Μπενάκη (Νοέμβριος 2006- Ιανουάριος 2007), συμπεριλαμβανόταν το «Καλλιγραφία μιας πόλης» του 1962 (τιμή εκτίμησης: 89.000-130.000 ευρώ).
Η έρευνα πριν από τη δημοπρασία ανέδειξε και ένα άρθρο της βελγικής εφημερίδας «Αpollo» το οποίο είχε δημοσιευθεί στις 19 Ιουνίου 1943. Περιελάμβανε έναν διθύραμβο για τον Περικλή Πανταζή και τον πίνακά του «Παιδί με τσέρκι», ο οποίος εικονίζεται στο πρωτοσέλιδό της και είναι επίσης ένα από τα δημοπρατούμενα έργα (τιμή εκτίμησης 56.000- 89.000 ευρώ). «Η εμφάνιση του πίνακα στην εφημερίδα αποτελεί απόδειξη ότι το συγκεκριμένο έργο εθεωρείτο ένα από τα αντιπροσωπευτικότερα του καλλιτέχνη» λέει στο «Βήμα» η κυρία Τερψιχόρη Αγγελοπούλου του οίκου Βonhams. «Ο Πανταζής εξάλλου, που έφυγε νωρίς από την Ελλάδα για να ζήσει στο Βέλγιο,εντάχθηκε γρήγορα στους ιμπρεσιονιστικούς κύκλους της χώρας και θεωρήθηκε “δικός τους”. Επρεπε να περάσουν περίπου 20 χρόνια για να τον ανακαλύψουμε στην Ελλάδα, με πρωτοβουλία της οικογένειας Αβέρωφ».
Κομβική για την τεκμηρίωση της «Ανάπαυλας στο μοναστήρι» του Θεόδωρου Ράλλη, ενός από τα πιο σημαντικά έργα της δημοπρασίας (τιμή εκτίμησης 130.000- 200.000 ευρώ) υπήρξε η ανακάλυψη μιας ασπρόμαυρης καρτ ποστάλ στην οποία εικονίζεται. «Δεν ξέρουμε την προέλευση της καρτ ποστάλ, αλλά μπορούμε να συμπεράνουμε ότι κάποιος φορέας θεώρησε το έργο ιδιαίτερα σημαντικό για να το τυπώσει σε επιστολικόν δελτάριον- όπως ακριβώς αναφέρεται στο πίσω μέρος της κάρτας» εξηγεί η κυρία Αγγελοπούλου. Και καταλήγει: «Οπως είναι φυσικό, όσο πιο παλιό είναι ένα έργο, τόσο πιο δύσκολο είναι να τεκμηριωθεί.
Σκεφτείτε ότι υπάρχουν καλλιτέχνες εν ζωή που δεν κρατούν πλήρες αρχείο των εκθέσεων στις οποίες έχουν συμμετάσχει. Πώς να βρει λοιπόνκανείς στοιχεία για συναδέλφους τους που έχουν πεθάνει εδώ και δεκαετίες;».
Οι πίνακες και τα γλυπτά της δημοπρασίας Greek Sale του οίκου Βonhams εκτίθενται ως και σήμερα στον Πολυχώρο Πολιτισμού «Αθηναΐς» (Καστοριάς 34-36). Περισσότερες πληροφορίες στο τηλ. 210 3636.404.
tovima
Οι πίνακες και τα γλυπτά της δημοπρασίας Greek Sale του οίκου Βonhams εκτίθενται ως και σήμερα στον Πολυχώρο Πολιτισμού «Αθηναΐς» (Καστοριάς 34-36). Περισσότερες πληροφορίες στο τηλ. 210 3636.404.
tovima
